การสร้างสมองลูกเปรียบได้กับการสร้างบ้านฐานที่มั่นคงตั้งแต่แรกทำให้โครง และส่วนอื่นๆ ยึดโยงกันได้เหนียวแน่น

ลูกดูดนมบ่อยและนานมาก ในช่วงเดือนแรกๆ คุณแม่หลายคนรู้สึกว่าทำไมลูกติดเต้าจัง ดูดทีเป็นชั่วโมงๆ พอเอาออกก็ร้อง ต้องให้ดูดใหม่ จนแม่ไม่เป็นอันทำอะไร เรื่องนี้ไม่ยากเกินแก้ค่ะ เพียงคุณแม่สังเกตสักนิดว่า ลูกดูดไปหลับไป ทั้งที่ยังไม่อิ่มนมหรือเปล่า คุณแม่เห็นลูกหลับจึงเอาลูกออกจากเต้าเพราะเข้าใจว่าลูกอิ่มแล้ว พอจะเอาออกก็ร้องขอดูดต่อ หรือหลับได้ครู่เดียวก็ร้องหิวใหม่อีก ทำให้เข้าใจผิดคิดว่าตนเองน้ำนมน้อย แนะนำให้คุณแม่สังเกตว่าถ้าลูกหลับขณะกินนมและคายหัวนมออกเอง แสดงว่าลูกกินอิ่ม แต่ถ้ายังไม่คาย เพียงแต่อมหัวนมไว้ หรือดูดแค่เบาๆ คุณแม่ควรกระตุ้นให้ลูกดูดต่อโดย ใช้นิ้วชี้ที่ประคองด้านล่างของเต้านมเขี่ยริมฝีปากล่างของลูกเบาๆ เพื่อกระตุ้นให้ดูดต่อ ใช้มือบีบเต้านมเพื่อไล่น้ำนมเข้าปากลูก ลูกจะกลืนน้ำนมและดูดต่อ เมื่อลูกหยุดดูด ก็บีบใหม่ ทำเป็นระยะๆ จนกว่าลูกจะอิ่ม และคายปากออกเอง (ดูวิดีโอ) แต่ถ้าบีบไล่น้ำนมสักพักแล้วไม่ได้ผล อาจเป็นเพราะน้ำนมในเต้านั้นลดน้อยลงและไหลช้าลง ก็ให้เปลี่ยนไปอีกเต้าหนึ่ง ทำเป็นระยะๆ จนกว่าลูกจะอิ่ม และคายปากออกเอง ถ้าไม่ยอมตื่นดูดต่อ ให้เอาลูกออกจากเต้า และปลุกให้ตื่นก่อน จึงนำเข้าเต้าเพื่อดูดนมอีกครั้ง เทคนิคปลุกลูกขี้เซาให้ลุกขึ้นมาดูดนม - หรี่แสงไฟในห้องลง เพราะถ้าแสงจ้า ลูกจะหลับตา - ถ้าห่มผ้าหรือสวมเสื้อหนา ให้เปลี่ยนเป็นเสื้อผ้าที่บางลง เพราะลูกจะหลับง่ายถ้าอุ่นมาก - พูดคุยกับลูก และพยายามจ้องตาด้วย - เขี่ยมือและเท้า หรือลูบหลังลูก - เปลี่ยนผ้าอ้อม - ใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดบริเวณหน้าผากและแก้ม ลูกดูดผิดวิธีทำให้ได้รับน้ำนมไม่เพียงพอหรือเปล่า ต้องตรวจสอบวิธีการดูดของลูกว่าถูกต้องหรือยัง ซึ่งถ้าลูกอมหัวนมได้ถูกต้อง เหงือกลูกจะงับที่ลานนม ดูดแรงและเป็นจังหวะช้าๆ คุณแม่จะเห็นเต้านมที่เหนือปากลูกกระเพื่อมและกล้ามเนื้อขากรรไกรของลูกขยับ อาจได้ยินเสียงลูกกลืนเป็นระยะๆ ซึ่งแสดงว่าลูกดูดแล้วได้น้ำนม หากลูกอมงับหัวนมผิดวิธี หรือดูดเป็นจังหวะถี่ๆ เกินไป แต่ดูดได้เบา หรือแก้มบุ๋ม ให้สอดนิ้วเข้าที่มุมปากลูกระหว่างช่องเหงือก ให้ปากลูกออกจากหัวนม แล้วจึงนำกลับเข้าเต้าใหม่ ลูกดูดได้แต่น้ำนมส่วนหน้าหรือเปล่า การที่คุณแม่ให้ลูกดูดสลับเต้าไปมาอยู่ตลอดทั้งๆ ที่ลูกยังดูดไม่เกลี้ยงเต้าจะทำให้ลูกดูดได้แต่น้ำนมส่วนหน้าซึ่งมีไขมันน้อยกว่าน้ำนมส่วนหลังทำให้ไม่อยู่ท้อง คุณแม่จึงควรให้ลูกดูดนมข้างหนึ่งจนเกลี้ยงเต้าแล้วค่อยเปลี่ยนไปดูดอีกข้าง พอถึงมื้อต่อไปก็ให้เริ่มจากข้างที่ดูดค้างไว้จากมื้อที่แล้ว ทำเช่นนี้ ลูกก็จะได้รับน้ำนมทั้งสองส่วน เป็นนิสัยของเด็กเองหรือเปล่า เด็กบางคนก็อยากดูดนมแม่ตลอดเวลาเพื่อความอุ่นใจ โดยเฉพาะในระยะแรกเกิด หรือในช่วง 2 เดือนแรก จากเดิมที่ลูกเคยอบอุ่นอยู่ในท้องแม่ เมื่อออกมาอยู่นอกท้องแล้วมีความรู้สึกอ้างว้าง การที่มีคุณแม่คอยดูแลอยู่ข้างๆ ส่งเสียงให้ลูกได้ยิน อุ้มปลอบบ้าง โดยไม่จำเป็นต้องให้ดูดนมทุกครั้งจะช่วยให้ลูกปรับตัวเองได้ดีขึ้นเมื่อลูกโตขึ้น

อาหารตามวัย ควบคู่ไปกับนมแม่ ตอน 3   การติดตามภาวะโภชนาการ (ว่าผอม หรือ อ้วน ไปมั้ย) และการเจริญเติบโตของลูก (สูง หรือ เตี้ย) ต้องมีการชั่งน้ำหนัก และวัดความยาว/ส่วนสูง อย่างสม่ำเสมอ ทุก 1-3 เดือน ในเด็กเล็ก ต่ำกว่า 2 ปี ใช้วิธีนอน วัดความยาว ถ้า 2-5 ปี ใช้วิธียืน วัดส่วนสูง ถ้าเด็กเล็กอยากยืนวัด ก็ให้ยืนได้ กรณีกลับกัน เด็กโตกว่า 2 ปี ไม่อยากยืน ก็นอนวัดได้ แต่ในการจุดกราฟเพื่อประเมินภาวะโภชนาการและการเจริญเติบโต ต้องมีการหักลบ โดยถ้าเป็นเด็กเล็ก ยืนวัด ค่าที่ได้จะน้อยลง ต้องนำค่าที่ได้ บวกเพิ่มอีก 0.7 ซม ก่อนนำไปจุดในกราฟ ส่วนเด็กโตที่นอนวัด จะได้ค่ามากขึ้น ต้องนำค่าที่ได้ลบด้วย 0.7 ซม ก่อนนำไปจุดประเมินผลในกราฟ เพื่อทราบว่า ลูกมีโภชนาการดีหรือไม่ อ้วนหรือผอมไปหรือเปล่า ต้องใช้กราฟน้ำหนักตามเกณฑ์ความยาว/ส่วนสูง โดยแถบสีเขียว คือ ปกติ แต่มีโซนเสี่ยง เป็นสีเขียวแก่ และเขียวอ่อน เพื่อเดือนให้คุณพ่อคุณแม่เร่งจัดการแก้ไขก่อนจะผิดปกติ ส่วนถ้าอยากทราบว่าลูกมีการเจริญเติบโตดีหรือไม่ ให้ใช้กราฟน้ำหนักตามเกณฑ์ความยาว/ส่วนสูง จะทราบว่า ลูกเตี้ยหรือสูง เรามีความคาดหวังให้ลูกๆมีทั้งภาวะโภชนาการและการเจริญเติบโตที่ดี ซึ่งประเมินจากกราฟทั้ง 2แบบ ให้เป็นเด็กที่ทั้งสูงและสมส่วน ไม่ใช่เตี้ยสมส่วน หรือ อ้วนไป ผอมไป ปล. คำว่า ค่อนข้างเตี้ย ค่อนข้างผอม เป็นโซนเสี่ยง แต่คำว่าเริ่มอ้วน เป็นความผิดปกติแล้ว ต้องรีบแก้ไขด่วนๆ ดูง่ายๆที่สีในกราฟ ถ้าเป็นสีเขียวยังปกติ สีส้ม สีม่วงผิดปกติ สามารถดาวน์โหลดกราฟมาตรฐานการเจริญเติบโตของเด็ก 0-5ปี ซึ่งปรับจาก WHO Growth Standard 2006เริ่มใช้ในประเทศไทยเมื่อปี2558 ได้ที่ http://nutrition.anamai.moph.go.th/temp/main/view.php?group=1&id=717