ของดีที่มีเฉพาะน้ำนมแม่เท่านั้น ตอนที่ 3
โดย พญ. ศิริพัฒนา ศิริธนารัตนกุล
ตอนที่ 3 ยิ่งมาห่างออกไปอีกเพราะโรคมือเท้าปากทำให้มีงานทำมากจนหมดแรงทุกวัน เด็กไม่ได้เป็นโรคนี้มากเท่าไรแต่พ่อแม่จะกังวลกันมากทั้งๆที่จริงๆแล้ว 99 เปอร์เซนต์เป็นไม่รุนแรงและหายเองได้ แต่ก็มีข้อดีของโรคนี้ก็คือทำให้ได้ไปอ่านได้ความรู้ใหม่เกี่ยวกับการป้องกันเชื้อไวรัส โดยสารในน้ำนมแม่ ที่มีชื่อว่า Human Milk Oligosaccharide (HMO)
การที่เชื้อโรคแต่ละชนิดจะรุกรานเข้าสู่เซลล์ของคนเรานั้น จะต้องมีลูกกุญแจที่เฉพาะเจาะจงไขเข้าไป บนผิวเชื้อโรคจะมีกุญแจติดอยู่หลายดอก และบนผิวเซลล์คนเราก็จะมีรูกุญแจหลายชนิด ถ้าลูกกุญแจไปเสียบเข้ารูที่พอเหมาะพอดี เชื้อโรคก็จะไขประตูเข้าจู่โจมเราได้ค่ะ
แล้ว HMO ในน้ำนมแม่เข้าไปเกี่ยวข้องอย่างไร? ในน้ำนมแม่มี HMO ซึ่งประกอบด้วยสาร glycan จำนวนมากมายหลากหลาย และมีปริมาณสูง โดยเฉพาะในน้ำนมแม่ช่วงแรก (colostrum) มีสูงถึง 12 กรัมต่อลิตร glycan เหล่านี้แหละคือตัวไปหลอกเชื้อโรค เพราะมันจะมีลักษณะเหมือนกับglycanที่อยู่บนผิวเซลล์ของคน จึง เป็นเหมือนรูกุญแจหลอกให้เชื้อโรคเข้าไปเสียบเสียก่อน เชื้อจึงไม่ไปสียบที่รูจริงบนเซลล์ เชื้อก็ไขประตูเข้าเซลล์ไม่ได้ค่ะ เซลล์จึงรอดตัวไปไม่ถูกใครเข้ามาทำอันตรายได้
ในน้ำนมของสัตว์อื่นๆเช่นวัวและแพะ ถึงจะมี Oligosaccharide ก็มีในปริมาณที่ต่ำกว่านมแม่ถึง 10 เท่า และที่สำคัญคือไม่มีความหลากหลาย เท่ากับในน้ำนมแม่ สรุปคือ จำนวนรูกุญแจก็น้อยกว่า ชนิดของรูก็มีไม่กี่ชนิด จึงจับกับกุญแจของเชื้อโรคได้น้อยกว่านมแม่ จะตามใส่เข้าไปกี่ชนิดก็ไม่มีทางเหมือนน้ำนมแม่แน่นอนค่ะ
Enterovirus 71 เป็นเชื้อไวรัสตัวหนึ่งที่ร่างกายมีกลไกในการป้องกันดังกล่าว เด็กๆที่ยังกินนมแม่อยู่จึงติดเชื้อนี้ได้ยากกว่า กินนมแม่ต่อไปกันนานๆนะคะ