ไม่จริงหรอกค่ะ นมแม่หลัง 6 เดือนยังมีประโยชน์สำหรับลูก ไม่ว่าจะเป็นด้านสารอาหาร ภูมิคุ้มกันโรค และสารที่ช่วยพัฒนาสมอง แต่เป็นเพราะลูกโตขึ้น นมแม่อย่างเดียว ปริมาณไม่เพียงพอสำหรับการเจริญเติบโตของลูก จึงต้องเสริมด้วยอาหารตามวัยเพื่อให้เจริญเติบโตได้ตามปกติ
คำถามนี้พบบ่อยเหลือเกิน คุณแม่มักจะได้ยินจากคนรอบข้างบอกต่อ ๆ กันมาด้วยความเข้าใจผิดที่ทำให้ไขว้เขว และบั่นทอนกำลังใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างมาก
องค์การอนามัยโลกแนะนำให้ทารกกินนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน และกินนมแม่ควบคู่ไปกับอาหารตามวัยอย่างน้อย 2 ปี หรือนานกว่านั้น และกระทรวงสาธารณสุขก็ประกาศให้ใช้เกณฑ์นี้มาหลายปีแล้ว ส่วนจะให้นมแม่ไปนานแค่ไหนนั้นขึ้นกับความพึงพอใจของแม่ลูกแต่ละคู่
อายุ 6 เดือน – 1 ปี นมแม่ยังเป็นอาหารหลัก อาหารอื่นเป็นอาหารเสริม
หลัง 1 ปีขึ้นไป จึงให้อาหารธรรมดาที่กินกันในครอบครัวเป็นอาหารหลัก นมแม่เป็นอาหารเสริม
ในช่วง 2 ปีแรก เป็นเวลาที่ร่างกายและสมองของลูกเติบโตอย่างรวดเร็ว และภูมิต้านทานยังน้อย จึงควรได้รับอาหารและภูมิคุ้มกันที่เหมาะสมสำหรับลูกมากที่สุด สารอาหาร ปริมาณ และภูมิคุ้มกันโรคในน้ำนมแม่จะปรับเปลี่ยนไปตามวัย และสภาพแวดล้อม เพื่อให้เหมาะสมกับเด็กแต่ละคน
จุดเด่นของนมแม่คือ-
- มีภูมิคุ้มกัน ช่วยให้ลูกไม่ป่วยบ่อย หรือถ้าป่วยก็มักจะเป็นไม่มาก และหายเร็ว
- ไม่ทำให้เกิดภูมิแพ้
- มีสารกระตุ้นพัฒนาการสำหรับอวัยวะต่างๆ และสมอง
- มีสารอาหารครบถ้วนที่เป็นมาตรฐานสำหรับลูก
บางคนอาจเข้าใจว่านมผงมีสารอาหารครบถ้วนเหมือน/ใกล้เคียง หรือมากกว่านมแม่ แท้จริงแล้วมันเป็นเพียงกลวิธีของการโฆษณา ผู้ผลิตนมผงต่างค้นคว้าโดยใช้นมแม่เป็นมาตรฐาน และพยายามปรับปรุงผลิตภัณฑ์ใหม่เพื่อเลียนแบบให้ ใกล้เคียงขึ้น สารสังเคราะห์ต่าง ๆ ถูกเติมลงไปมากขึ้น แต่มักจะดูดซึมได้ในสัดส่วนที่น้อยจึงต้องใส่ในปริมาณที่เยอะ สารอาหารส่วนเกินที่ร่างกายไม่สามารถดูดซึมได้ย่อมเป็นภาระในการขับของเสียออกจากร่างกาย เมื่อเทียบกับนมแม่แล้ว นมแม่มีสารอาหารเหล่านั้นอยู่อย่างครบถ้วน ปริมาณพอเหมาะ ดูดซึมนำไปใช้ได้มาก ภาระในการขับของเสียก็น้อยกว่า
ภูมิต้านทานเห็นในการโฆษณานั้น เป็นเพียงการเติมภูมิต้านทานไม่กี่ชนิดลงไปเพื่อให้ได้ชื่อว่ามีอยู่ จะมาเทียบกับภูมิต้านทานในน้ำนมแม่ซึ่งเป็นของจริง เป็นสิ่งมีชีวิต มีหลากหลายชนิด และเปลี่ยนแปลงไปตามวัยและสภาวะแวดล้อมของลูกได้อย่างไร
ในนมแม่มีส่วนประกอบต่างๆ มากกว่า 200 ชนิด แต่สิ่งที่เติมได้ในนมผงมีเพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้น นมผงวันนี้อาจจะดีกว่านมผงของเมื่อวาน แต่ไม่สามารถเทียบเท่านมแม่ได้
คุณแม่ก็อย่าลืมดูแลสุภาพของตัวเองด้วย กินอาหารให้เพียงพอ กินอาหารที่สด สะอาด ครบ 5 หมู่ ก็จะมีน้ำนมที่ดีที่สุดสำหรับลูกน้อยต่อไป โดยที่ไม่จำเป็นต้องสรรหาอาหารราคาแพง หรือวิตามินเสริมแต่อย่างใดค่ะ และถึงแม้คุณแม่จะกินอาหารที่อาจมีประโยชน์น้อยไปบ้างเป็นบางมื้อ ก็ไม่ต้องกังวลจนเกินไปนัก เพราะร่างกายจะดึงเอาสารอาหารที่สะสมอยู่ในร่างกายของคุณแม่มาผลิตเป็นน้ำนมอย่างดีให้ลูก แต่ถ้าจะให้ดีสำหรับสุขภาพของคุณแม่เอง ควรกินอาหารให้เพียงพอจะดีกว่า และควรหลีกเลี่ยงแอลกอฮอลด้วยนะคะ