เอกสิทธิ์น้ำนมแม่ B SSL
“ลูกร้องไห้อีกแล้ว ดูซิว่าท้องอืดหรือเปล่า ? “
ใครเคยได้ยินคำพูดนี้บ้างคะ คิดว่ามากกว่าครึ่งนะคะ ที่จะได้รับคำแนะนำจากผู้ใหญ่ในครอบครัว ให้คอยจับท้องลูกดูบ้าง เคาะท้องฟังเสียงลมบ้าง เอามหาหิงส์ให้ทาบ้าง (มีแบบโรลออนด้วยนะ ทันสมัยจริงๆ) หมอสมัยก่อนถึงกับใช้น้ำมันสน Turpentine stoop เวลาท้องอืดมากๆ
แต่สังเกตไหมคะ ว่า ทารกที่กินนมแม่ จะพบอาการท้องอืด ได้น้อยกว่าทารกที่กินนมผง ทั้งนี้สาเหตุหนึ่งคือ การย่อยไขมันค่ะ
การย่อยไขมันในน้ำนมจึงเป็นเรื่องที่สำคัญมาก พอๆกับ ตัวไขมันเลยทีเดียว
หากมีการเติมไขมันต่างๆลงไปในนมผง (ล่าสุดที่อ้างว่าใกล้เคียงนมแม่ขึ้นมาอีกชนิดหนึ่ง) แต่ไม่มีการเติมน้ำย่อยลงไปด้วย ร่างกายก็จะอาจจะนำเอาไปใช้ได้ไม่เต็มที่ค่ะ
วันนี้เราก็จะนำเอา “เอกสิทธิ์เฉพาะน้ำนมแม่” ตัวที่ 2 มานำเสนอค่ะ
อักษร B – Bile Salt Stimulated Lipase ( BSSL) น้ำย่อยไขมัน และ วิตามิน A D E K , เสริมระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
BSSL คือเหตุผล ว่า ทำไมทารกที่กินนมแม่ จึงย่อยไขมันได้ดีกว่าทารกที่กินนมผง
ไขมันในนม จะต้องมีการทำให้กลมกลืนกับ ส่วนที่เป็นน้ำ เรียกว่า emulsification ให้นึกถึงการตีน้ำสลัดค่ะ เราใส่น้ำมันสลัด ใส่ไข่ น้ำตาล น้ำ แล้วก็ต้องตีให้เข้ากันจนเนียนเป็นเนื้อละเอียดเข้ากันได้ดีเท่าไร ก็ยิ่งกินอร่อยย่อยง่าย ในน้ำนมแม่ก็เช่นกันค่ะ น้ำย่อยไขมัน หรือ lipase มีบทบาทที่ทำให้ไขมันในนมเนียนเป็นเนื้อเดียวกับน้ำ กลมกลืนกัน ทำให้ย่อยได้ง่าย ทารกเอาส่วนที่ย่อยแล้วไปใช้ได้หมดอย่างสมบูรณ์
Lipase ในน้ำนมแม่ ชนิด BSSL อยู่ในนมส่วน skim milk และถูกกระตุ้นด้วย bile salt จึงมีการทำงานที่มากกว่า lipase อีกชนิดหนึ่งที่ จะถูกยับยั้งด้วย bile salt ( ชักจะเริ่มงงกันแล้วใช่ไหมคะ สรุปว่า มี น้ำย่อยไขมัน 2 ชนิด ชนิดที่ เป็น BSSL คือ ชนิดที่แตกต่างจากนมผงก็แล้วกัน )
BSSL จะลงสู่ลำไส้เล็กส่วนต้น ค่อนข้างคงตัว ทำหน้าที่ย่อย triglyceride ที่แขนงทั้ง 3 ที่จับกัน ( 3 bonds) เกิดเป็น free fatty acid และ glycerol ( สรุป คือย่อยได้สมบูรณ์ เป็นชิ้นเล็กๆที่ร่างกายดูดซึมไปใช้ได้ง่ายทันที ) BSSL นี่อยู่ยงคงกระพันมากค่ะ หลังจากแช่แข็งที่อุณหภูมิ -20 องศา C เป็นเวลา 2 ปี หรือ ที่ อุณหภูมิ 15 , 25 , 38 องศา ก็ยังทำงานได้
คุณสมบัติอีกอย่างหนึ่งของ BSSL คือ เป็นสารที่ป้องกันการติดเชื้อพยาธิได้ด้วยค่ะ ( antiprotozoan factor in human milk) เช่นเชื้อ Giardia Lamblia ยังไม่ทราบกลไก แต่อาจจะเป็น จาก free fatty acid และ monoglyceride ที่เกิดจากการย่อยไขมันโดย BSSL ทำให้ เชื้อโปรโตซัว เชื้อไวรัส และแบคทีเรียที่มีผนังหุ้ม ถูกทำให้สิ้นฤทธิ์
อีกทฤษฎีหนึ่ง บอกว่า human BSSL มีเอกลักษณ์ของโครงสร้าง เมื่อเทียบกับของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่นๆ และ ค่อนข้าง highly polymorphic แปลว่า มีรูปร่างและขนาดที่แตกต่างกันในแต่ละคน ก็เลยเชื่อว่าที่เป็นเช่นนี้อาจเป็นกลยุทธ์หนึ่ง ในหมู่ประชากร เพื่อจะมีการปกป้องที่หลากหลายต่อเชื้อโรคที่ซ่อนอยู่ตามเยื่อบุทางเดินอาหาร และเป็นส่วนหนึ่งของ Innate Immunity คือ ระบบภูมิคุ้มกันนั่นเองค่ะ
BSSL ที่ไม่มีใครพูดถึง เพราะยังทำเพื่อเติมลงในนมผงไม่ได้ แต่วันนี้เราเอามาให้ได้ทราบกันค่ะว่า
นี่คือ“เอกสิทธิ์เฉพาะน้ำนมแม่”อีกตัวหนึ่งที่ภูมิใจนำเสนอ
(วันหลัง เติมไขมันลงไปแล้ว ช่วยเติมน้ำย่อยลงไปช่วยย่อยด้วย ! – ฝากไปบอกใครดีคะ) / แอดมินหมอติ๋ม
ปล.เรายังเล่นเกมส์สะสมการแชร์โพสต์”เอกสิทธิ์เฉพาะน้ำนมแม่”อยู่นะคะ
คอยติดตามและช่วยกันแชร์ด้วยค่ะ ขอบคุณค่ะ
Reference
1.Breastfeeding : A Guide for the Medical Profession Chapter 4 : Biochemistry of human milk p.141-142 , Chapter 5 : Host resistance Factors and immunologic Significance of human milk p.185-186
2.Handbook of Dietary and nutritional aspect of human breast milk : Lipase stimulation and mucosal transmission during breastfeeding G. Pollakis p. 470- 474